Melatonine en baby’s
Slaap en informatie over slaap wint steeds meer populariteit. Hoewel dit goed nieuws is, zorgt deze ontwikkeling ook juist voor meer vragen. Want er is zoveel informatie beschikbaar dat je soms door de bomen het bos niet meer kunt zien. Er ontstaan nieuwe begrippen die soms net even wat meer nuance nodig hebben dan veel ouders denken. Het woord melatonine is zo ’n begrip. Ouders van kindjes met slaapproblemen lezen over dat melatonine de slaap kan bevorderen. Maar wat is melatonine precies en wat heeft het met slapen te maken? En kunnen melatoninesupplementen de magische remedie zijn voor de slaapproblemen van je baby?
Wat is melatonine?
Simpel gezegd is melatonine een hormoon dat wordt geproduceerd in de pijnappelklier en helpt bij het in slaap vallen en het reguleren van slaappatronen.
Ieder mens heeft een ingebouwde biologische klok dat wordt aangestuurd in de hersenen. Dit ritme wordt tot stand gebracht als reactie op veranderende lichtniveaus gedurende een periode van 24 uur. Als de zon opkomt, stimuleert de hypothalamus de afgifte van hormonen die ons helpen wakker te worden. Wanneer de zon ondergaat en het lichtniveau begint af te nemen, bereidt de hypothalamus het lichaam voor om in slaap te vallen door melatonine uit de pijnappelklier af te geven.
Melatonineniveaus beginnen meestal ongeveer 2 uur voor onze normale bedtijd te stijgen, waardoor we in een rustige, ontspannen toestand komen, zodat we klaar zijn om in slaap te vallen. De continue afgifte van melatonine ’s nachts helpt ons dan om in slaap te blijven. De melatonine spiegels hebben de neiging om tussen 2-4 uur ’s ochtends te pieken en daarna weer te zakken ter voorbereiding op het ontwaken.
Melatonine wordt soms het “slaaphormoon” genoemd, omdat het alleen door de pijnappelklier wordt uitgescheiden als het donker is. Blootstelling aan fel licht onderdrukt de afgifte van melatonine, wat kan leiden tot problemen met inslapen en doorslapen. De tegenhanger van melatonine is cortisol. Overdag geeft ons lichaam cortisol af. Cortisol wordt ook wel het wekkerhormoon of stresshormoon genoemd en zorgt overdag we overdag actief zijn en alert.
Hoe produceren baby’s melatonine?
Tijdens de zwangerschap wordt het circadiane ritme van een baby grotendeels bepaald door de activiteiten van de moeder. Wanneer de moeder actief is, zullen het hart en de ademhaling van de baby versnellen en wanneer de moeder rust of slaapt, zullen ze weer vertragen.
Na de geboorte is deze placentaverbinding verbroken, maar melatonine kan nog steeds via de moedermelk aan baby’s worden doorgegeven. De pijnappelklier van de baby wordt ook direct na de geboorte geactiveerd, wat betekent dat ze hun eigen melatonine gaan produceren. Helaas wordt melatonine in het begin slechts in extreem kleine hoeveelheden vrijgegeven, maar dit zal toenemen met de leeftijd.
Naast het produceren van hun eigen melatonine, zullen baby’s na de geboorte ook hun eigen circadiaanse ritmes gaan ontwikkelen. Ook dit kost tijd en dat kan soms zorgen voor een compleet ander slaap- en waakritme dat wijzelf hebben. Sommige pasgeboren baby’s zullen dus ook dag/nacht-verwarring ervaren. Ergens tussen de 8-16 weken oud zullen hun circadiane ritmes gaan ontwikkelen en zullen ze in meer voorspelbare slaappatronen beginnen te vallen. Hier kun je als ouder ook bij helpen.
Wat stimuleert de aanmaak van melatonine bij baby’s en peuters?
Omdat melatonine alleen wordt aangemaakt als het donker is, is je kindje laten slapen in een donkere kamer misschien wel het belangrijkste element. Voor baby’s en peuters jonger dan 2 jaar raden we aan om een donkere kamer te hebben voor zowel dutjes als ’s nachts slapen. Dit kan je baby helpen om sneller tot rust te komen en in slaap te vallen en zijn slaapcycli te koppelen.
Peuters en kinderen ouder dan 2 jaar kunnen echter een echte angst in het donker ontwikkelen – in dit geval is een nachtlampje wel degelijk een advies. Waar mogelijk raden we aan om een rood licht te gebruiken, omdat is aangetoond dat dit een minimale impact heeft op de melatonineproductie. Blauw en wit licht moet worden vermeden, vooral in de 2 uur voor het slapengaan, omdat dit melatonine meer onderdrukt dan welke andere lichtkleur dan ook. Onder andere schermen zoals televisie, telefoon en iPad geven juist blauw licht af.
Aangezien het circadiaanse ritme van het lichaam de afgifte van melatonine veroorzaakt, kan een vaste bedtijdroutine ook helpen om de melatonine productie te stimuleren. Hiermee bedoelen we echt niet dat je kindje elke dag stipt om 19:00 in bed moet liggen maar wel elke dag rond hetzelfde tijdstip en vooral – om het lichaam te leren wanneer de melatonine mag gaan scheiden- dezelfde handelingen voor bedtijd uitvoeren.
Een paar tips om een routine te creëren:
- Maak je kindje elke ochtend op ongeveer hetzelfde tijdstip wakker. Dit helpt de biologische klok in te stellen.
- Zorg er voor dat de hoeveelheid slaap en de momenten waarop er geslapen wordt passen bij hun leeftijd. Dit betekent in praktijk niet te veel slaap overdag en ook niet te weinig. Dit helpt om de hele dag slaapdruk op te bouwen, zodat ze ’s nachts goed kunnen slapen. Vind je het lastig om te bepalen hoeveel er ongeveer geslapen mag worden per leeftijd? Bekijk onze digitale slaapgids met voorbeeldroutines.
- Een consistente bedtijd aanhouden. Voor jongere baby’s, jonger dan 6 maanden, zou dit idealiter niet meer dan 2 uur na het ontwaken uit hun laatste dutje van de dag moeten zijn. Voor oudere baby’s en peuters kan dit variëren van 4 uur tot 5,5 uur na het ontwaken uit hun dutje, afhankelijk van de leeftijd en de lengte van het vorige dutje.
- Strijd rondom bedtijd komt veel voor. Misschien is het wel de meest voorkomende slaapuitdaging waar ouders tegenaan lopen. Melatonine kan hier een rol in spelen maar wat vaker voorkomt zijn andere factoren zoals niet zelfstandig in slaap kunnen vallen, niet moe genoeg of juist oververmoeid.
Wat andere tips die kunnen helpen bij een fijn bedritueel:
- Een ontspannen en voorspelbare bedtijdroutine hebben
- Vermijd stimulerende middelen zoals cafeïne en suiker in de 2 uur voor het slapengaan
- Vermijd schermtijd in de 2 uur voor het slapengaan – dit geldt ook voor tv’s, computers, tablets en smartphones
- Elke dag voldoende lichaamsbeweging krijgen + zonlicht.
- Eet minstens 2 uur voor het slapengaan om tijd te hebben voor de spijsvertering
Mag je melatonine supplementen aan je kindje geven?
Wanneer je als ouder voortdurend (slaap)problemen ervaart is het niet gek dat je ook gaat twijfelen aan of je kindje wel genoeg melatonine aanmaakt. Onze ervaring is dat er meestal andere redenen zijn waarom kindjes niet in slaap vallen of weinig slapen.
- Onder- of oververmoeidheid
- Een slaapomgeving die niet bevorderlijk is voor de slaap
- Lichamelijke kwalen zoals tandjes krijgen, ziekte, reflux etc.
- Voedingstekorten op het gebied van voeding (denk aan ijzer of eiwitten)
- Niet zelfstandig in slaap kunnen vallen
- Nachtmerries of nachtmerries
Ons advies: Voordat je melatonine supplementen verweegt is het belangrijk om een arts te raadplegen. Over het algemeen worden melatonine supplementen niet aanbevolen voor kinderen jonger dan 3 jaar, omdat slaapproblemen op deze leeftijd bijna altijd omgevings- of gedragsmatig van aard zijn. Hoewel in sommige gevallen de melatonine supplementen wel degelijk kunnen helpen, is het belangrijk om ook bewust te zijn van eventuele bijwerkingen.
Enkele bronnen die gebruikt zijn voor dit artikel:
https://fn.bmj.com/content/100/1/F50.long
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1188623/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK550972/
https://www.hindawi.com/journals/ije/2010/829351/#results
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23098680/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5846201/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28391425/
https://www.healthline.com/health/melatonin-for-babies#side-effects
https://www.medicalnewstoday.com/articles/327224#summary
Geschreven door:
Myrthe
Oprichter en gecertificeerd KinderslaapcoachVolg ons ook hier
Geschreven door:
Myrthe
Oprichter en gecertificeerd KinderslaapcoachOnze favoriete producten
Gerelateerde slaaptips
Alles over spenen
Is een speen goed of slecht? Er zijn veel verschillende meningen over spenen en het gebruik hiervan. Wij zijn over het algemeen voor het gebruik van spenen; vooral in de eerste maanden kan het enkele belangrijke voordelen bieden. Wat zijn deze voordelen en hoe leer je je baby een speen gebruiken? Waarom speen gebruiken? Het gebruik van een speen is een onderwerp waar veel deskundigen een mening over hebben. De één zweert erbij en de ander juist niet. Onze mening is niet zo zwart/wit. Het hangt af van verschillende factoren of we wel of geen speen adviseren. Denk aan de zuigbehoefte van je kind, de situatie en de leeftijd van een baby. Voordelen van een speen bij jonge baby’s In de basis zijn wij de eerste maanden positief over het gebruik van een speen. Jonge baby’s hebben namelijk een zuigbehoefte. In de buik zuigen alle baby’s op hun vingers. Omdat in de buik weinig ruimte is en de vingers automatisch dichtbij de mond zitten, gaat dit vrij eenvoudig. Eenmaal uit de buik is deze handeling een stuk lastiger voor je baby. Pasgeboren baby’s kunnen niet zelf hun vingers naar hun mond bewegen, dit komt gemiddeld pas na 3/4 maanden. Hierdoor
Slaaptips voor baby van 13 weken
In de eerste maanden is het slaapritme van een baby doorgaans nog onvoorspelbaar en onregelmatig. Een baby van 13 weken heeft veel baat bij regelmaat en structuur, maar het kan nog wat lastig zijn om je kind aan een routine te laten wennen. Wat kan je qua slaap verwachten bij een baby van 13 weken en waarom wordt een routine steeds belangrijker vanaf deze leeftijd? Hoeveel slaap heeft een baby van 13 weken nodig? Veel ouders willen weten hoeveel slaap een baby van 13 weken nodig heeft. Het is belangrijk om te beseffen dat iedere baby anders is en dat de gemiddelden in de eerste maanden sterk uiteen lopen. De ene baby heeft veel meer slaap nodig dan de ander. Daarnaast ontwikkelt iedere baby zich op z’n eigen tempo en wil je vooral kijken naar wat werkt voor jullie. Ben je toch benieuwd hoeveel een baby van 13 weken ongeveer slaapt? Gemiddeld slaapt een baby rond deze leeftijd ‘s nachts ongeveer 12 uur. Overdag slaapt een baby van 13 weken gemiddeld 4 – 5 uur. Ons advies is om de slaap overdag te verdelen over 3 à 4 dutjes. Een baby van 13 weken kan doorgaans ook al wat langer
Slaapregressie 7 maanden
Een paar slaapregressies worden (h)erkent als momenten waarop veel baby’s opeens anders of minder goed gaan slapen. Dit is rond de 4, 8, 12, 18 en 24 maanden. Toch ervaren ook veel ouders dat het slaapgedrag verandert rond de 7 maanden. Dit kan goed. Wellicht is jouw baby iets eerder met bepaalde ontwikkelingen en merk jij dus iets eerder dan gemiddeld de slaapregressie van 8 maanden. Dus heeft je kleintje eigenlijk altijd goed geslapen, maar lukt dat nu niet meer? Het is een heel logische leeftijd waarop dit gebeurt, dus dat is niets om je zorgen over te maken. Wel kan het heel lastig zijn, dus daar helpen we je natuurlijk graag bij. Slaapt je baby midden in de nacht ineens niet meer door? Of wordt het overdag moeilijker om in slaap te vallen? Weigert je baby opeens om dutjes te doen? Of merk je iets anders? In alle gevallen kan dat te maken hebben met een slaapregressie. Rechtop zitten en tijgeren Een slaapregressie zoals die rond 7 maanden ontstaat als je baby belangrijke ontwikkelingen door maakt. De kans is groot dat je kleintje oefent met rechtop zitten. En misschien zelfs al met wat tijgeren of zelfs het kruipen. Het
Baby zelf in slaap laten vallen
Voor ouders kan het lastig zijn om een baby zelfstandig te laten slapen. Veel baby’s vinden het namelijk moeilijk om zelf in slaap te vallen en gaan huilen. Wat kan je doen om hierbij te helpen? En waarom is het zelfstandig laten slapen van een baby een must als je wilt dat je baby gaat doorslapen? Waarom baby zelf in slaap laten vallen? Wanneer een baby zelfstandig in slaap kan vallen, kan hij of zij dit ook als hij in de nacht even kort wakker wordt. Een baby die altijd hulp heeft bij het in slaap vallen, heeft deze hulp ook nodig in de nacht en dit kan het doorslapen belemmeren. Zelfstandig in slaap kunnen vallen is dus een belangrijke factor bij je baby laten doorslapen. Bovendien speelt het gebrek aan zelfstandig in slaap vallen ook vaak een rol bij baby’s die alleen maar korte hazenslaapjes slapen overdag. Baby valt moeilijk zelf in slaap Ons advies is om eerst rekening te houden met de (gemiddelde) wakkertijd van je baby. Dit advies geldt voor alle ouders wiens baby lastig zelfstandig in slaap valt. Hoewel iedere baby een eigen wakkertijd heeft, zijn er wel richtlijnen voor gemiddelde wakkertijden. Deze vind je in
