Melatonine en baby’s
Slaap en informatie over slaap wint steeds meer populariteit. Hoewel dit goed nieuws is, zorgt deze ontwikkeling ook juist voor meer vragen. Want er is zoveel informatie beschikbaar dat je soms door de bomen het bos niet meer kunt zien. Er ontstaan nieuwe begrippen die soms net even wat meer nuance nodig hebben dan veel ouders denken. Het woord melatonine is zo ’n begrip. Ouders van kindjes met slaapproblemen lezen over dat melatonine de slaap kan bevorderen. Maar wat is melatonine precies en wat heeft het met slapen te maken? En kunnen melatoninesupplementen de magische remedie zijn voor de slaapproblemen van je baby?
Wat is melatonine?
Simpel gezegd is melatonine een hormoon dat wordt geproduceerd in de pijnappelklier en helpt bij het in slaap vallen en het reguleren van slaappatronen.
Ieder mens heeft een ingebouwde biologische klok dat wordt aangestuurd in de hersenen. Dit ritme wordt tot stand gebracht als reactie op veranderende lichtniveaus gedurende een periode van 24 uur. Als de zon opkomt, stimuleert de hypothalamus de afgifte van hormonen die ons helpen wakker te worden. Wanneer de zon ondergaat en het lichtniveau begint af te nemen, bereidt de hypothalamus het lichaam voor om in slaap te vallen door melatonine uit de pijnappelklier af te geven.
Melatonineniveaus beginnen meestal ongeveer 2 uur voor onze normale bedtijd te stijgen, waardoor we in een rustige, ontspannen toestand komen, zodat we klaar zijn om in slaap te vallen. De continue afgifte van melatonine ’s nachts helpt ons dan om in slaap te blijven. De melatonine spiegels hebben de neiging om tussen 2-4 uur ’s ochtends te pieken en daarna weer te zakken ter voorbereiding op het ontwaken.
Melatonine wordt soms het “slaaphormoon” genoemd, omdat het alleen door de pijnappelklier wordt uitgescheiden als het donker is. Blootstelling aan fel licht onderdrukt de afgifte van melatonine, wat kan leiden tot problemen met inslapen en doorslapen. De tegenhanger van melatonine is cortisol. Overdag geeft ons lichaam cortisol af. Cortisol wordt ook wel het wekkerhormoon of stresshormoon genoemd en zorgt overdag we overdag actief zijn en alert.
Hoe produceren baby’s melatonine?
Tijdens de zwangerschap wordt het circadiane ritme van een baby grotendeels bepaald door de activiteiten van de moeder. Wanneer de moeder actief is, zullen het hart en de ademhaling van de baby versnellen en wanneer de moeder rust of slaapt, zullen ze weer vertragen.
Na de geboorte is deze placentaverbinding verbroken, maar melatonine kan nog steeds via de moedermelk aan baby’s worden doorgegeven. De pijnappelklier van de baby wordt ook direct na de geboorte geactiveerd, wat betekent dat ze hun eigen melatonine gaan produceren. Helaas wordt melatonine in het begin slechts in extreem kleine hoeveelheden vrijgegeven, maar dit zal toenemen met de leeftijd.
Naast het produceren van hun eigen melatonine, zullen baby’s na de geboorte ook hun eigen circadiaanse ritmes gaan ontwikkelen. Ook dit kost tijd en dat kan soms zorgen voor een compleet ander slaap- en waakritme dat wijzelf hebben. Sommige pasgeboren baby’s zullen dus ook dag/nacht-verwarring ervaren. Ergens tussen de 8-16 weken oud zullen hun circadiane ritmes gaan ontwikkelen en zullen ze in meer voorspelbare slaappatronen beginnen te vallen. Hier kun je als ouder ook bij helpen.
Wat stimuleert de aanmaak van melatonine bij baby’s en peuters?
Omdat melatonine alleen wordt aangemaakt als het donker is, is je kindje laten slapen in een donkere kamer misschien wel het belangrijkste element. Voor baby’s en peuters jonger dan 2 jaar raden we aan om een donkere kamer te hebben voor zowel dutjes als ’s nachts slapen. Dit kan je baby helpen om sneller tot rust te komen en in slaap te vallen en zijn slaapcycli te koppelen.
Peuters en kinderen ouder dan 2 jaar kunnen echter een echte angst in het donker ontwikkelen – in dit geval is een nachtlampje wel degelijk een advies. Waar mogelijk raden we aan om een rood licht te gebruiken, omdat is aangetoond dat dit een minimale impact heeft op de melatonineproductie. Blauw en wit licht moet worden vermeden, vooral in de 2 uur voor het slapengaan, omdat dit melatonine meer onderdrukt dan welke andere lichtkleur dan ook. Onder andere schermen zoals televisie, telefoon en iPad geven juist blauw licht af.
Aangezien het circadiaanse ritme van het lichaam de afgifte van melatonine veroorzaakt, kan een vaste bedtijdroutine ook helpen om de melatonine productie te stimuleren. Hiermee bedoelen we echt niet dat je kindje elke dag stipt om 19:00 in bed moet liggen maar wel elke dag rond hetzelfde tijdstip en vooral – om het lichaam te leren wanneer de melatonine mag gaan scheiden- dezelfde handelingen voor bedtijd uitvoeren.
Een paar tips om een routine te creëren:
- Maak je kindje elke ochtend op ongeveer hetzelfde tijdstip wakker. Dit helpt de biologische klok in te stellen.
- Zorg er voor dat de hoeveelheid slaap en de momenten waarop er geslapen wordt passen bij hun leeftijd. Dit betekent in praktijk niet te veel slaap overdag en ook niet te weinig. Dit helpt om de hele dag slaapdruk op te bouwen, zodat ze ’s nachts goed kunnen slapen. Vind je het lastig om te bepalen hoeveel er ongeveer geslapen mag worden per leeftijd? Bekijk onze digitale slaapgids met voorbeeldroutines.
- Een consistente bedtijd aanhouden. Voor jongere baby’s, jonger dan 6 maanden, zou dit idealiter niet meer dan 2 uur na het ontwaken uit hun laatste dutje van de dag moeten zijn. Voor oudere baby’s en peuters kan dit variëren van 4 uur tot 5,5 uur na het ontwaken uit hun dutje, afhankelijk van de leeftijd en de lengte van het vorige dutje.
- Strijd rondom bedtijd komt veel voor. Misschien is het wel de meest voorkomende slaapuitdaging waar ouders tegenaan lopen. Melatonine kan hier een rol in spelen maar wat vaker voorkomt zijn andere factoren zoals niet zelfstandig in slaap kunnen vallen, niet moe genoeg of juist oververmoeid.
Wat andere tips die kunnen helpen bij een fijn bedritueel:
- Een ontspannen en voorspelbare bedtijdroutine hebben
- Vermijd stimulerende middelen zoals cafeïne en suiker in de 2 uur voor het slapengaan
- Vermijd schermtijd in de 2 uur voor het slapengaan – dit geldt ook voor tv’s, computers, tablets en smartphones
- Elke dag voldoende lichaamsbeweging krijgen + zonlicht.
- Eet minstens 2 uur voor het slapengaan om tijd te hebben voor de spijsvertering
Mag je melatonine supplementen aan je kindje geven?
Wanneer je als ouder voortdurend (slaap)problemen ervaart is het niet gek dat je ook gaat twijfelen aan of je kindje wel genoeg melatonine aanmaakt. Onze ervaring is dat er meestal andere redenen zijn waarom kindjes niet in slaap vallen of weinig slapen.
- Onder- of oververmoeidheid
- Een slaapomgeving die niet bevorderlijk is voor de slaap
- Lichamelijke kwalen zoals tandjes krijgen, ziekte, reflux etc.
- Voedingstekorten op het gebied van voeding (denk aan ijzer of eiwitten)
- Niet zelfstandig in slaap kunnen vallen
- Nachtmerries of nachtmerries
Ons advies: Voordat je melatonine supplementen verweegt is het belangrijk om een arts te raadplegen. Over het algemeen worden melatonine supplementen niet aanbevolen voor kinderen jonger dan 3 jaar, omdat slaapproblemen op deze leeftijd bijna altijd omgevings- of gedragsmatig van aard zijn. Hoewel in sommige gevallen de melatonine supplementen wel degelijk kunnen helpen, is het belangrijk om ook bewust te zijn van eventuele bijwerkingen.
Enkele bronnen die gebruikt zijn voor dit artikel:
https://fn.bmj.com/content/100/1/F50.long
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1188623/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK550972/
https://www.hindawi.com/journals/ije/2010/829351/#results
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23098680/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5846201/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28391425/
https://www.healthline.com/health/melatonin-for-babies#side-effects
https://www.medicalnewstoday.com/articles/327224#summary
Geschreven door:
Myrthe
Oprichter en gecertificeerd KinderslaapcoachVolg ons ook hier
Geschreven door:
Myrthe
Oprichter en gecertificeerd KinderslaapcoachOnze favoriete producten
Gerelateerde slaaptips
Hoe werkt de Pick up, Put down methode?
De Pick up, Put down methode is een manier van slaaptrainen en wordt gezien als een liefdevolle methode. In dit artikel vertellen we wat de Pick up, Put down methode precies en hoe deze vorm van slaaptraining werkt. Wat is de pick up, put down methode? De Pick up, Put down methode houdt in dat je je baby kalmeert als hij van streek is. Dit doe je met behulp van je aanwezigheid, stem en aanrakingen en ook met het oppakken en weer neerleggen van je baby. Het doel van deze methode is dat je baby leert om zelfstandig in slaap te vallen. Deze methode is geschikt voor baby’s vanaf 16 weken. Deze manier van slaaptrainen vraagt flink wat tijd en geduld van jou als ouder. Het is daarnaast belangrijk dat je zelf rustig blijft. Houd er rekening mee dat het gemiddeld 2 weken duurt om je baby via deze methode zelf in slaap te laten vallen. Maar als je de technieken consequent toepast, kan je al wel na 3 tot 5 dagen enige progressie zien. Hoe werkt de pick up, put down methode? De Pick up, Put down methode werkt aan de hand van een aantal stappen. Doorloop het slaapritueel
Baby van 15 weken beter laten slapen
Wil je jouw baby van 15 weken beter laten slapen? Op deze leeftijd kan je kind te maken krijgen met enkele slaapproblemen, zoals hazenslaapjes, niet doorslapen ‘s nachts of niet zelfstandig in slaap kunnen vallen. Wat kan je hieraan doen en hoe kan een goede routine helpen? Hoeveel slaap heeft een baby van 15 weken nodig? Een baby van 15 weken heeft gemiddeld 4,5 uur slaap nodig overdag en kan 1,5 tot 2 uur wakker blijven tussen slaapjes. ‘s Nachts slaapt een baby van deze leeftijd nog ongeveer 11 a 12 uur. De slaap- en wakkertijden worden steeds belangrijker en zijn een goede leidraad voor een routine. Valt je kindje lastig in slaap? Dit kan betekenen dat je baby oververmoeid is of juist niet moe genoeg. Als je baby van 15 weken vooral hazenslaapjes doet, kan dit betekenen dat hij nog niet moe genoeg is of niet goed zelfstandig in slaap kan vallen. Slaapritueel voor baby 15 weken Een goede slaaproutine kan enorm helpen bij eventuele slaapproblemen van je baby van 15 weken. Regelmaat en structuur zijn ontzettend belangrijk en zorgen ervoor dat je baby weet waar hij aan toe is. Zorg bijvoorbeeld voor een slaapritueel voor ieder
Slaapregressie 5 maanden
Veel ouders ervaren rond de 5 maanden een verandering in de slaap van hun baby. Deze slaapregressie bij een baby van 5 maanden heeft vaak te maken met de fysieke en mentale ontwikkelingen die je kleinetje doormaakt. De meest baby’s komen rond de 4,8,12,18 en 24 maanden in een tijdelijke slaapregressie maar omdat alle baby’s anders zijn kunnen deze slaapregressies ook wat eerder of later ontstaan. De slaapregressie van 5 maanden zal zich bij de meeste baby’s weer vanzelf oplossen. Toch kan het lastig zijn om daar goed mee om te gaan. Wij geven je in dit artikel meer informatie en een paar tips wat je kunt doen tijdens de slaapregressie van 5 maanden. Mentale en fysieke ontwikkelingen Je baby ontwikkelt snel, zowel zichtbaar als onzichtbaar. Rond deze periode begint je baby de wereld om zich heen te ontdekken. Je baby leert dat die “dingen” die ze steeds voorbijzien komen hun eigen handen en voeten zijn. Ook beginnen veel baby’s met (om)rollen en juist deze vaardigheid kan een grote impact hebben op de slaap. Ook merken veel ouders dat hun baby rond de 5 maanden opeens afgeleid is tijdens het drinken en daardoor lastiger of minder drinkt. Dat heeft allemaal
Wat is de wakkertijd van een baby?
Wakkertijd: het is een term waar de meeste (aanstaande) ouders mee te maken krijgen. Maar wat betekent deze term en waarom zou je als ouder rekening houden met de wakkertijden van je baby? In dit artikel lees je er alles over. Wat zijn wakkertijden? De term wakkertijd zegt het eigenlijk al: het gaat om de tijd dat je kind wakker is tussen twee slaapjes. De wakkertijd verschilt per leeftijd, maar ook per baby. Iedere baby is namelijk weer anders. In de eerste weken na de geboorte slaapt je baby nog heel veel en kan hij maar kort wakker zijn tussen de slaapjes door. Naarmate je baby ouder wordt, zal je merken dat zijn slaaptijd en wakkertijd veranderen. Baby’s kunnen doorgaans steeds wat langer achter elkaar slapen en ook langer wakker zijn tussen de slaapjes door. Hoelang is een baby wakker? Wil je weten hoelang jouw baby wakker kan zijn? De wakkertijd verschilt per baby, maar de leeftijd speelt ook een belangrijke rol. Zo slaapt een pasgeboren baby nog het grootste deel van de tijd en is hij maar kort wakker. Meestal ligt de wakkertijd in de eerste weken ergens tussen de 45 en 75 minuten, maar in deze periode zit
