Biologische klok van je baby

Baby’s en kinderen hebben veel baat bij ritme, regelmaat en structuur. Een duidelijke routine geeft een veilig en voorspelbaar gevoel en kan een positieve invloed hebben op het slaap- en eetgedrag van kinderen. Wanneer je je baby een routine wilt aanleren, is het belangrijk om rekening te houden met de biologische klok van je kind. Wat is de biologische klok precies en waarom is het belangrijk om hierop te letten bij een routine?

Wat is de biologische klok?

De biologische klok is onze interne klok, die wordt aangestuurd vanuit een speciaal gebied in onze hersenen. Deze interne klok werkt volgens een 24-uurs ritme, wat ook wel het slaap- en waakritme of het circidiaanse ritme wordt genoemd. Deze klok regelt niet alleen wanneer het tijd is om te slapen en ontwaken, maar bepaalt ook wanneer het tijd is om te gaan eten. Eigenlijk regelt de biologische klok al het verkeer in ons lichaam.

Licht en donker zijn spelen een belangrijke rol en het volgen van een dag- en nachtritme beïnvloedt de werking van de biologische klok. De hormonen melatonine en cortisol zijn hier vooral belangrijk. Naast licht en donker zijn ook eten en drinken en sociale interactie belangrijke factoren voor de werking van onze biologische klok.

Melatonine en cortisol

De biologische klok reguleert de aanmaak van diverse hormonen, waaronder melatonine en cortisol. Melatonine is het slaaphormoon en zorgt ervoor dat we slaperig worden. Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd en zorgt er juist voor dat we alerter worden. Melatonine en cortisol schommelen op en neer over een tijdsbestek van 24 uur, zoals in de onderstaande afbeelding te zien is.

Melatonine is overdag minder aanwezig en neemt in de loop van de dag en avond toe, waardoor je slaperiger wordt. De toename van cortisol start in de ochtend en daalt tegen de avond weer, wat inhoudt dat we overdag alerter zijn dan ‘s nachts. Ook is te zien dat in de loop van de middag de hoeveelheid cortisol scherp daalt. Dit zorgt voor de dip in energie die veel mensen halverwege de middag ervaren. 

Deze hormoonschommelingen kan je lastig beïnvloeden, maar we weten wel dat licht en donker een rol spelen bij de aanmaak van melatonine en cortisol. Een gebrek aan licht stimuleert de aanmaak van melatonine, terwijl (dag)licht zorgt voor de aanmaak van cortisol. Dit zorgt ervoor dat we in het donker slaperiger worden en in het licht alerter. 

De biologische klok van je baby

Hebben baby’s ook al een biologische klok? Pasgeboren baby’s hebben nog geen biologische klok, maar ontwikkelen deze vanaf ongeveer 8 weken na de geboorte. Door de afwezigheid van een biologische klok hebben jonge baby’s ook nog geen dag- en nachtritme. 

Zodra de biologische klok zich begint te ontwikkelen, wordt het steeds belangrijker om een onderscheid te maken tussen de dag en de nacht. Eerder vertelden we al dat donker en licht invloed hebben op de aanmaak van melatonine en cortisol. Het kan enorm helpen om de slaapomgeving van je baby goed donker te maken en te zorgen voor voldoende (dag)licht tijdens de wakkertijd. 

Maar er zijn meer manieren waarmee je je baby kan helpen met de ontwikkeling van de biologische klok en het aanleren van een dag- en nachtritme. Dit doe je door qua voeding, sociale interactie en slaap een verschil te maken tussen overdag en ‘s nachts. Meer informatie hierover vind je in het volgende artikel: dag- en nachtritme crëeren.

Biologische klok als onderdeel van de routine

Baby’s en kinderen hebben veel baat bij regelmaat en structuur. Dit zorgt voor voorspelbaarheid en geeft een veilig gevoel. Een routine volgen die rekening houdt met de biologische klok kan ervoor zorgen dat je baby beter slaapt, zowel ‘s nachts als overdag. Zo zorg je er namelijk voor dat je je kind in bed legt wanneer zijn lichaam wil slapen in plaats van dat je hem oververmoeid of niet moe genoeg in bed legt. 

Ons advies is daarom om een routine te volgen die rekening houdt met de biologische klok en het ritme van je baby. Als je een duidelijke routine wilt volgen, maar geen idee hebt hoe zo’n routine eruit moet zien: in onze slaapgids met voorbeeldroutines vind je uitgebreide routines die rekening houden met de biologische klok, gemiddelde wakkertijden en het benodigd aantal slaapuren van je kind.